انتشار پی‌درپی اخبار، باعث شده که همه ما هر لحظه احساس کنیم که در حال عقب ماندن از خبرها هستیم. این حس آزاردهنده شامل انواع اتفاقات روزمره مثل ترس ندیدن پیام‌های مهم شبکه‌های اجتماعی یا موارد بسیار مهم‌تر مثل اضطراب احتمال تغییر قیمت ارزهای دیجیتال را در بر می‌گیرد و FOMO نامیده می‌شود. حالا اگر دقیقا نمی‌دانید فومو چیست و چه تاثیری بر عملکردتان در بازار رمزارزها دارد و برای جلوگیری از وقوع آن باید چه کارهایی انجام دهید، تا انتهای این مقاله همراه ما بمانید!
فومو چیست؟
فومو (FOMO) دمخفف عبارت Fear of Missing Out و به معنی ترس از دست دادن فرصت است. این احساس ناخوشایند، به حس ترس و استرس در حین فعالیت در بازارهای مالی و ارزدیجیتالی اطلاق می‌شود. افرادی که در حین فعالیت روزمره در بازارهای رمزارز، به دلیل ترس از دست دادن فرصت‌های طلایی، تصمیم‌های اشتباه و هیجانی می‌گیرند، دچار فومو شده‌اند. فومو در ارز دیجیتال زمانی رخ می‌دهد که فرد بر اساس یک داده خیلی سطحی یا خبر غیر واقعی و بدون تحلیل دقیق اطلاعات اخیر خود، تصمیم غیر منطقی گرفته و یک معامله اشتباه را انجام می‌دهد.
فومو در بازار رمزارزها باعث می‌شود که تریدرها یک ارز را با بالاترین قیمت خریداری کنند یا ارزهای خود را در کمترین میزان قیمت بفروشند. گاهی اوقات فومو تاثیری بدتر از نابودی تمام سرمایه به جا می‌‌گذارد و باعث افسردگی، استرس و اضطراب مداوم و حتی جدایی از خانواده و دوستان می‌شود.
حس ترس از دست دادن فرصت طلایی زندگی خود و احتمال موفق‌نشدن در این حوزه، چنان جدی و همه‌گیر است که اغلب فعالان مبتدی و حتی حرفه‌ای را درگیر خود خواهد کرد. از طرف دیگر، فومو باعث می‌شود که تریدرها نه بر اساس عقل، منطق و تحلیل بازار، بلکه بر اساس احساسات و حس‌های لحظه‌ای، تصمیم تازه بگیرند. اجازه دهید برای درک بهتر فومو، یک مثال از آن را در بخش بعدی با هم بررسی کنیم.
نمونه‌ای از وقوع فومو در کریپتو
یکی از آشناترین مثال‌های وقوع فومو در بازار مالی و ارز دیجیتال، تغییر قیمت دوج‌کوین در سال 2021 بود. ایلان ماسک مشهور، در سال 2021 یک توییت درباره این ارز منتشر کرد و همه کسانی که دوج‌کوین نداشتند، دچار فومو شدند.
این میم‌کوین مشهور، با توجه به اشاره‌ها و صحبت‌های ماسک در رسانه‌های مختلف، با افزایش و تغییر قیمت مواجه می‌شد. در همان سال 2021، اتفاق دیگری نیز رخ داد. تصویر دوج‌کوین در هنگام گفت‌وگوی ایلان ماسک با یکی از برنامه‌های گفت‌وگوی تلویزیونی پخش شد و همین موضوع به افزایش 30 درصدی این میم‌کوین منجر شد. حس فومو ناشی از این تغییر قیمت در جامعه ارزهای دیجیتال، هزاران نفر را به سرمایهگذاری بر انواع شیت‌کوین‌ها ترغیب کرد.
شیت‌کوین‌ها انواع ارزهای بی‌پشتوانه و بی‌ارزش هستند که به هدف پروژه‌های مستقل، کلاهبرداری یا حتی شوخی با مفهوم ارزهای دیجیتالی، ساخته شدند.
بهترین توصیف برای فومو در بازار ارز دیجیتال این است که همه سرمایه‌گذاران این حوزه می‌خواهند خیلی سریع و پیش از دیگر افراد حاضر در این بازار، ارز تازه‌ای بیابند که مثل بیتکوین با افزایش قیمت نجومی و خارق‌العاده خود، باعث تغییر همه معادله‌های بازار شود. در واقعیت اما هیچ موفقیتی بر اساس تصمیم‌های ناگهانی و غیر منطقی، به‌دست نمی‌آید و فومو تنها به ترس و اضطراب بیشتر منجر می‌شود. حالا شاید این سوال هم برای شما ایجاد شود که اصلا فومو چرا به‌وجود می‌آید؟
دلایل روان‌شناختی وقوع فومو
فومو در ارز دیجیتال و بازارهای آن، به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و شناخت برخی از دلایل مهم آن، میتواند به درک سریع‌تر احتمال وقوع این حس و جلوگیری از رخ‌دادن آن کمک کند. این دلایل گفته شده در این بخش، تنها دلایل وقوع فومو نیستند، اما در اغلب موارد باعث ایجاد این حس می‌شوند:
یافتن قدم بزرگ بعدی بازار رمزارزها
ایده یافتن بهترین و ارزشمندترین ارز دیجیتال قبل از همه و خرید آن برای پولدار شدن، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین اهداف اغلب سرمایه‌گذاران کوچک و بزرگ رمزارزها است. این ایده و هدف اصلی، از آن‌جایی به وجود آمد که افراد زیادی با خرید بیتکوین یا اتریوم پیش از دیگران، توانستند در کوتاه‌ترین مدت زمان ممکن، به ثروت غیر قابل تصوری دست پیدا کنند.
برای مثال بیتکوین در 9 سال اخیر، 30 هزار درصد، رشد داشت. وسوسه یافتن یک ارز دیجیتال جدید با چنین رشد نجومی و افسانه‌ای، به افزایش حس فومو در بازار رمزارزها منجر شده است. خیلی افراد کاملا هیجانی یک رمزارز تازه می‌خرند و این خریدهای ناگهانی احتمال ضررشان را افزایش می‌دهد.
جلوگیری از شکست‌های بزرگ
در صورتی که دقیقا نمی‌دانید حالت دیگر فومو در ارز دیجیتال چیست، باید به شما بگوییم که روی دیگر سکه پیشرفت‌های سریع و غیر قابل تصور، شکست‌ها و از بین‌رفتن تمام سرمایه است. یکی از تغییرات عجیب دنیای رمزارزها، کاهش قیمت یکی از مشهورترین استیبل‌کوین‌های دنیا یعنی TerraUSD بود که ارزش آن در یازدهم ماه می سال 2022 از یک دلار، به 30 سنت رسید.
استیبل‌کوین، نوعی ارز دیجیتالی با قیمت پایدار است که هدف آن جلوگیری از نوسان غیر قابل حدس بوده و برای مثال قیمت آن، با قیمت یک دارایی یا ارز معتبر مثل دلار یا یورو یا طلا، تعیین می‌شود.
تریدرهای زیادی تنها برای عدم تکرار شکست خود و یا کاهش ناگهانی ارزش سرمایه‌شان، با اولین خبرهای منفی و تحت تاثیر فومو، دارایی خود را با قیمت کمتر و تنها به هدف جلوگیری از ضرر بیشتر، می‌فروشند.
دسترسی به اطلاعات بیش از حد
کسب اطلاعات کامل و دقیق، یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که برای سرمایهگذاری و فعالیت در دنیای کریپتوکارنسی به آن نیاز دارید. هر چند همین اطلاعات در برخی مواقع می‌توانند باعث ایجاد فومو شوند. بررسی بیش از حد اخبار، استفاده از چندین منبع خبری برای تحلیل تغییرات بازار و به‌صورت کلی دسترسی بیش از حد به اطلاعات مختلف، حس ترس از دست دادن فرصت طلایی یا همان FOMO را تشدید می‌کند و به اتخاذ تصمیم‌های اشتباه می‌انجامد.
اعتقاد اشتباه اولین‌ها برنده خواهند شد
داستان‌های موفقیت‌آمیز از اولین سرمایه‌گذاران در هر کریپتوکارنسی و ثروتمند شدن آن‌ها، یکی از مهم‌ترین دلایلی است که افراد را به انجام کارهای هیجانی ترغیب می‌کند. نکته بسیار مهم این است که تریدرها باید به خاطر بسپارند که در این میان، صدها رمزارز نیز وجود داشتند که به هیچ موفقیتی دست نیافته و بدون هیچ ارزش واقعی، از چرخه رقابت خارج شدند.
بازار جدید و غیر قابل حدس
بر خلاف بازار بورس و ارزهای معتبر جهانی، بازار رمزارزها کاملا جدید و البته بدون قوانین و چهارچوب‌های مستحکم بوده و همه می‌توانند بدون هیچ مانع واقعی و جدی، کار خود را در آن شروع کنند. همین موضوع هم باعث شده که افراد زیادی بدون کسب اطلاعات کافی و تنها با داشتن برخی داده‌های سطحی و اولیه، سرمایهگذاری در بازار ارز دیجیتال را شروع کنند.
این افراد در اغلب مواقع همه تصمیم‌های خود را بر اساس فومو می‌گیرند و تنها برای از دست ندادن فرصت طلایی احتمالی و کسب سود بیشتر، خرید و فروش‌های غیر منطقی انجام می‌دهند.
این موارد، تنها بخشی از مهم‌ترین عواملی است که به وقوع فومو منجر می‌شود. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای جلوگیری از وقوع فومو وجود دارد که در بخش بعدی به بررسی آن می‌پردازیم.
نکات مهم جلوگیری از وقوع FOMO
ترس از شکست و ولع پیروزی، نیروی محرکه همه بازارهای مالی در مدت زمان کوتاه و محدود هستند. هر چند همه ما می‌دانیم که پیروی همیشگی و دائمی از احساسات، میتواند به شکست‌های نابودگری متنهی شود و به همین خاطر در این بخش 7 نکته کاربردی برای کنترل این حس هیجان ناگهانی را با هم بررسی می‌کنیم:
1- درک پروسه طولانی‌مدت سرمایهگذاری
آموزش و یادگیری بیشتر، علاج اصلی فومو است. بنابراین یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در این‌جا به شما بگوییم این است که: سرمایهگذاری یک فرآیند طولانی است و باید از دید درازمدت به آن نگاه کنید و در طی این مدت طولانی، فرآیند یادگیری خود را دنبال نمایید.
معمولا افرادی به فومو مبتلا می‌شوند که سعی دارند خیلی سریع و راحت به پول برسند. در واقع تصمیم‌گیری بر اساس سرمایه‌گذاری‌ها کوتاه‌مدت، یکی از اشتباهات اصلی اغلب سرمایه‌گذاران شکست‌خورده است.
بنابراین دفعه دیگری که خواستید یک رمزارز جدید بخرید، از خود بپرسید که آیا این ارز، همان چیزی است که می‌خواهید سال‌ها آن را نگه دارید یا صرفا یک رمزارز جدید است که برای سود سریع و ناگهانی، قصد دارید آن را بخرید؟
پس از این‌که تصمیم گرفتید که این سرمایهگذاری جدید، ارزش آن را دارد که بخشی از پس‌انداز خود را به آن اختصاص دهید، ابتدا یک سروگوش کوچک به آب دهید و پس از کسب اطمینان کافی، تمام سرمایه خود را وارد بازار کنید. برای این کار، ابتدا یک خرید بسیار کوچک انجام دهید، سپس کم‌کم و در بازه‌های زمانی ماهانه، بقیه سرمایه‌تان را به آن ارز دیجیتال جدید تبدیل کنید.
2- تمرکز بر هدف به جای تمرکز بر درآمدزایی
پولدار شدن فقط به هدف پولدار بودن، منطقی به نظر نمی‌رسد! از خودتان بپرسید که چرا به این پول نیاز دارید و به عبارت دیگر، برنامه شما برای آینده‌تان چیست؟
پس‌انداز کردن و سرمایهگذاری، باید یک هدف منطقی داشته باشد. شاید کسی بخواهد خانه، ماشین و… بخرد، شاید فرد دیگر هدف‌اش سفر و مهاجرت باشد یا حتی بخواهد برای روزهای بازنشستگی خود، سرمایهگذاری کند.
شما هم پیش از سرمایهگذاری و تلاش برای پولدار شدن، ابتدا یک تحلیل کلی انجام دهید و هدف خود از سرمایهگذاری را تعیین نمایید. در این مرحله می‌توانید انواع اهداف خود را یادداشت کرده، آن‌ها را چند باره مرور نمایید و حتی بر اساس میزان اهمیت و اولویت، آن‌ها را رتبه‌بندی کنید.
فومو ممکن است به تصمیم‌های ناگهانی منجر شود که شما را به رونق فوق‌العاده و رسیدن به عرش یا به رکود شدید و افتادن به فرش، برساند. احتمالا تخصیص دادن یک بخش کوچک از سرمایه‌تان برای سرمایهگذاری هیجانی، چندان اشتباه نباشد، اما تصور کنید که بخش عظیمی از دارایی شما ناگهان ارزش خود را از دست داده و همه سرمایه‌تان نابود شود. به همین خاطر قبل از تبدیل سرمایه، از خود بپرسید که این ریسک جدید با توجه به هدف شما، ارزشش را دارد؟
در صورتی که شما هدف کوتاه‌مدت داشته باشید، شاید ارزش ریسک‌کردن را داشته باشد، اما برای یک هدف طولانی‌مدت، احتمال شکست و از بین‌رفتن سرمایه، ریسک خیلی زیادی خواهد بود. در واقع احتمال از دست رفتن سرمایه را همیشه و در همه حال، مد نظر داشته باشید و بر اساس این احتمال، سرمایهگذاری کنید.
3- ساخت یک رزومه قوی
همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، درگیر کردن درصد کمی از سرمایه‌تان در یک سرمایهگذاری با ریسک بالا ولی با احتمال سود بسیار بیشتر، عاقلانه به نظر می‌رسد، مخصوصا اگر هدف شما سرمایهگذاری طولانی‌مدت باشد و تا سال‌ها به آن درصد کم پول خود، نیاز نداشته باشید.
از نحوه کار مجموعه‌های تجاری عظیم، نکات حضور در دنیای بازارهای مالی را آموخته و کم‌کم یک کسب‌وکار موفق برای خود بسازید. کارتان را با سرمایه‌گذاری‌های کوچک و محدود آغاز نمایید، پس از تثبیت سرمایه‌تان، کم‌کم ارزهای جدیدی خریداری کرده و با توجه به تغییرات بازار، یک الگوی کاری مستحکم و قابل اطمینان برای خود ایجاد کنید.
4- در نظر گرفتن منبع خبرها پیش از پذیرفتن آن‌ها
یکی از مواردی که باعث تصمیم‌گیری بر اساس فومو می‌شوند، خواندن بیش از حد خبرها و عمل‌کردن به تمام اخبار سریع و ترندهای روز است. یکی از روش‌های جلوگیری از وقوع فومو در این حالت، بررسی منبع خبری است که ایده سرمایهگذاری در یک رمزارز خاص را به شما می‌دهد.
گاهی اوقات یافتن منبع خبر و بررسی صحت و سقم آن، بسیار دشوار یا حتی غیر ممکن می‌شود. برای مثال در حال حاضر مشخص شد که در زمان افزایش نجومی قیمت کریپتو در سال 2021، اغلب پروژه‌های ارز دیجیتالی که باعث افزایش قیمت شدند، همه بخشی از پروژه‌های پامپ و دامپ بودند.
پامپ و دامپ حالتی است که یک گروه خاص برای دستکاری قیمت‌ها، باعث افزایش صوری قیمت (پامپ) یا کاهش صوری قیمت (دامپ) می‌شوند.
این موضوع را حتی زمانی که یک تریدر مستقل به شما پیشنهاد خرید یا فروش یک ارز خاص را می‌دهد، در نظر بگیرید. همیشه این موضوع مهم را به خاطر بسپارید که شاید یک سرمایه‌گذار خاص، توانایی ریسک‌کردن بیشتری نسبت به شما داشته باشد یا هدف او با شما فرق کند. بنابراین همیشه یک خبر جدید، الزاما دروغ یا اشتباه نیست، اما ممکن است با توجه به هدف نهایی شما، انجام آن به ضررتان تمام شود.
در این حالت و زمانی که فومو کاملا قوه عقل و منطق شما را تحت تاثیر خود قرار داده است، کمی از شبکه‌های اجتماعی و همه فضاهای ارتباط مجازی که بررسی نیت گوینده در آن‌جا بسیار سخت‌تر است، فاصله بگیرید. با دوستان، اعضای خانواده و دیگر افراد معتمد خود مشورت کرده، سرمایهگذاری خود را از همه جوانب بررسی نمایید و به یک تصمیم منطقی و عقلانی دست پیدا کنید.
از همه این موارد مهم‌تر این است که شما بهتر از هر فرد دیگر، شرایط مالی خود را می‌دانید، اهداف خود را در نظر دارید و دلسوزتر از همه برای خود هستید. اجازه ندهید که هیجان بازار و فومو، قوه عقل شما را تحت تاثیر بگذارد و کاری کنید که بعدها از انجام آن پشیمان شوید.
5- در نظر گرفتن احتمال باخت و شکست
زندگی ترکیبی از شکست و پیروزی است. هیچ‌کس نمی‌تواند همیشه به سود برسد و زمانی که این واقعیت را بپذیرید، می‌توانید بدون ترس از دست دادن فرصت‌های طلایی خرید و فروش ارزهای مختلف، یک دیدگاه منطقی و عاقلانه به تغییرات بازار داشته باشید.
فرقی ندارد که شما یک تریدر مبتدی هستید یا سال‌ها است که در این حوزه حضور دارید، باید این واقعیت را بپذیرید که هیچ‌کس نمی‌تواند همیشه سود کند و شکست، بخشی از مسیر زندگی است. نکته بسیار مهم دیگر این‌جا است که سرمایهگذاری از روی احساسات فردی و تاثیرات فومو در بازار، شاید به موفقیت منجر شود، اما بدون شک و به‌صورت قطعی، باعث شکست‌ها و ضررهای بسیار زیاد هم خواهد شد.
بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع، یک استراتژی قابل اتکا، منطقی و پایدار برای خود توسعه دهید که بر اساس آن، احتمال سود خود را به حداکثر و احتمال شکست‌تان را به حداقل میزان ممکن برسانید.
6- درک فراز و نشیب‌های بازار رمزارزها
بازارهای ارز دیجیتال درست مثل دیگر بازارهای مالی، همیشه بالا و پایین‌های غیر قابل انکاری دارند. در بازار گاوی و افزایش ارزش ارزها، تریدرها به سودهای بالا دست پیدا می‌کنند و در بازارهای خرس و کاهش قیمت‌ها، سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را از دست می‌دهند. درک این چرخه همراه با تمام فراز و نشیب‌هایی که دارد، احتمال تصمیم‌گیری بر اثر فومو را کاهش خواهد داد.
7- درس‌گرفتن از اشتباهات گذاشته
یکی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از وقوع فومو در حین تصمیم‌گیری، بررسی اشتباهات گذشته است. آن لحظه‌ای را در نظر بگیرید که صدها نفر با توجه به اخبار هیجانی بازار، بیت‌کوین‌های خود را فروختند و از همان ثانیه‌ای که بر گزینه Sell کلیک کردند، قیمت بیتکوین ثانیه به‌ثانیه بیشتر شد.
برای جلوگیری از Fomo در بازار رمزارزها، اشتباهات خود را بررسی کرده و کشف کنید که در اشتباهات قبلی‌تان، بر چه اساسی تصمیم گرفتید؟ چه خبرها و چه نگرانی‌هایی باعث تصمیم عجولانه شما شد و این بار برای جلوگیری از وقوع چنین اشتباهاتی، باید چه نکاتی را در نظر بگیرید؟
با پاسخ‌دادن به این سوالات و توجه به روند منطقی افزایش یا کاهش قیمت ارزها، می‌توانید فومو در بازار مالی را به‌خوبی درک کنید و میزان تاثیر آن بر تصمیم‌های خود را به شکل قابل توجهی کاهش داده یا حذف کنید.
مقابله با FOMO به کمک افزایش اطلاعات
در حال حاضر افراد زیادی در بازار ارز دیجیتالی سعی دارند با تهییج افکار و احساسات مثبت یا منفی مردم، آن‌ها را به خرید ارزهای نامعتبر یا فروش ارزهای معتبر خود به قیمت کمتر، ترغیب کنند. فومو در بازار ارز دیجیتال و پس از افزایش توجه جوامع جهانی به آن، به یکی از ابزارهای اصلی کلاهبرداران تبدیل شده است. به همین دلیل شما باید به‌خوبی بدانید که فومو در ارز دیجیتال چیست، چه کاربردهایی دارد و چطور می‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد.
