یکی از مهمترین اهداف طراحی و ایجاد بلاک چین، انجام تراکنش‌ها و امورمالی و همچنین بروزرسانی شبکه برای ایجاد امنیت و شفافیت است. بسیاری از ارزهای دیجیتال و تعداد زیادی پروژه‌های غیرمتمرکز مربوط به امور مالی در بستر بلاک چین ساخته و اجرا شده‌اند، اما سرعت پایین و هزینه بالا از مشکلات اساسی مقیاسپذیری بلاک چین است. پولکادات نسل جدیدی از پروتکل‌های بلاک چین است که مشکلات مقیاسپذیری و دیگر چالش‌های بلاکچین را با ایجاد شبکه‌ای واحد از بلاکچینهای هدفمند و یکپارچه، حل کرده است.
پولکادات چیست؟
پولکادات با هدف اتصال شبکه‌های تخصصی و مختلف بلاک چین و افزایش مقیاسپذیری به وجود آمد. یک شبکه زنجیره‌ای و مولتی چین که اجازه می‌دهد هر کدام از زنجیرهها به صورت موازی باهم و بدون ایجاد اختلال در کار هم، فعالیت کنند. درواقع پولکادات به وسیله یک پل بلاکچین، شبکه‌های مختلف را به صورت یکپارچه و هدفمند به یکدیگر متصل می‌کند و از این طریق شبکه‌ها می‌توانند تعامل کارآمدی با یکدیگر داشته باشند و در نتیجه سرعت انجام امور افزایش و هزینه‌ها کاهش یابد.
پولکادات یک پروژه بسیار کاربردی در حوزه بلاک چین است که میتواند تمام مزایای بلاکچینهای مختلف را گرد هم آورد و برای کاربران یک بازار غیرمتمرکز و عالی برای تمام امور فراهم کند. سازندگان پولکادات در وایت پیپر خود عبارت “Many Chains, One Network” را به کار برده‌‌اند، این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که پولکادات میتواند تمام زنجیره‌های عمومی و خصوصی، شبکه‌های بدون نیاز به مجوز، اوراکل‌ها، تکنولوژی‌های آینده را بهم متصل، ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را ساده‌تر و ارتباط Dappها، سازمان‌ها و سرویس‌ها را باهم بسیار آسان کند.
تاریخچه پولکادات
Dr. Gavin Wood، یکی از بنیان‌گذاران اتریوم که زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی را برای اجرای قراردادهای هوشمند نیز طراحی کرده است، به همراهی Robert Habermeier و Peter Czaban در سال 2017 پولکادات را تاسیس و راهاندازی کردند. گاوین وود همچنین بنیاد Web3 را نیز تاسیس کرده است که با استفاده از این تکنولوژی اینترنت نسل سوم به صورت کاملا غیرمتمرکز در دسترس است.
یکی از مشکلات اساسی بلاک چین اتریوم، مقیاسپذیری آن است و قرار بود که با مفهومی به نام Sharding (به معنای تقسیم کردن یک مجموعه بزرگ به بخش‌های کوچکتر) این مشکل تا حد زیادی برطرف شود، اما شاردینگ ایده به وجود آمدن پولکادات شد. گاوین وود در ابتدا کار روی پولکادات را برای رسیدن به یک ورژن بهتر از اتریوم انجام می‌داد، اما در نهایت آن به عنوان یک پروژه موفق و جداگانه محسوب و در سال 2019 شبکه آزمایشی پولکادات فعال شد.
بررسی ساختار پولکادات و نحوه کار آن
سه اصطلاح مهم در وایت پیپر Polkadat وجود دارد که درک آنها کمک زیادی به نحوه کار و ساختار پولکادات می‌کند.
- Relay Chain: زنجیره ریلی چین (زنجیره رله) به عنوان قلب شبکه و هماهنگ‌کننده تمامی اجزای شبکه عمل می‌کند. تمامی بلاک چین‌های مجزا، توسط این زنجیره بهم متصل می‌شوند.
- Parachains: هر کدام از پاراچین‌ها (زنجیره‌های موازی) ویژگی‌ها و کاربردهای مختص به خود را دارند و توسط زیرساخت‌های شبکه پولکادات ساخته می‌شوند، تراکنش‌ها در بلاکچینهای مجزا به وسیله پاراچین‌ها به صورت موازی باهم اجرا می‌شوند و در زمان‌های مشخصی روی زنجیره ریلی چین ثبت می‌شوند.
- Bridge Chain: زنجیره بریج یا پل برای اتصال بلاک چین‌های متفاوت مانند بلاکچین‌هایی که از پروتکل Governance پولکادات استفاده نمی‌کنند، استفاده می‌شود.
در شبکه پولکادات با اتصال به زنجیره ریلی چین، امکان همکاری با استفاده از قراردادهای هوشمند ایجاد می‌شود. به این ترتیب تمام تراکنش‌ها در زنجیره‌های جداگانه، به طور صحیح انجام می‌شوند و پاراچین‌ها با پردازش موازی این تراکنش‌ها مشکلات مربوط به مقیاسپذیری را حل می‌کنند. امنیت شبکه نیز در پولکادات به صورت امنیت جمعی تامین می‌شود و لازم نیست زنجیره‌های جداگانه مجبور به پیاده‌سازی تکنیک‌های امنیتی شوند.
انواع مشارکت‌کنندگان در پولکادات
یکی دیگر از عوامل موثر برای افزایش مقیاسپذیری، انواع متفاوت مشارکت‌کنندگان در پولکادات هستند. تمام وظایف اعتبارسنجی تراکنش‌ها و همچنین تولید بلاک‌های جدید در شبکه به عهده نودها و مشارکت‌کنندگان است. پولکادات برای انجام سریع این امور چهار نوع از مشارکت‌کنندگان را مشخص کرده است:
- Validators یا نودهای اعتبارسنج که مسئول تامین امنیت زنجیره ریلی چین هستند. اعتبارسنج‌ها بلاک‌ها را از پاراچین‌ها دریافت می‌کنند و در ریلی چین به ثبت می‌رسانند و پس از پایان ساخت کار، هزینه انجام تراکنش‌ها را دریافت می‌کنند.
- Collators یا نودهای رابط که به جمع‌آوری و اجرای تراکنش‌های کاربران پاراچین‌ها می‌پردازند و سپس تراکنش‌ها را در بلاک کاندید شده گردآوری کرده و به نودهای اعتبارسنج تحویل می‌دهند. اختیارات نودهای رابط مانند اختیارات استخراج کنندگان در بلاک چین‌های سنتی است.
- Naminators یا نودهای گزیننده به نودهای گفته می‌شود که توانایی راهاندازی یک نود کامل را ندارند و به راهاندازی یک نود گزیننده در تامین امنیت ریلی چین مشارکت و کسب درآمد کمک می‌کنند.
- Fishermen یا نودهای ناظر همانطور که از نامشان پیداست بر روند انتقال تراکنش‌ها نظارت می‌کنند و مطمئن می‌شوند که انتقال نامعتبر در پاراچین انجام نشود.
ارز دیجیتال دات (Dot) چیست؟
پولکادات یک ارز دیجیتال بومی به نام ارز dot نیز به بازار کریپتوکارنسی ارائه کرده است. ارز دیجیتال dot در کنترل اقتصادی و مدیریت شبکه نقش مهمی دارد و همینطور به عنوان نماینده ارزیابی ارزش آرا و حق رای در شبکه استفاده می‌شود. کاربران با داشتن ارز دیجیتال دات می‌توانند در جلسات تصمیم‌گیری برای پولکادات شرکت کنند و حق رای برای اعمال تغییرات و انتخاب اعضای حاکم شبکه داشته باشند.
اهداف و کاربردهای دات
ارز دیجیتال دات سه هدف اصلی دارد و به واسطه این اهداف کاربردهایی برای کاربران ایجاد کرده است.
- حاکمیت شبکه (Governance)
دارندگان ارز Dot حق کنترل پلتفرم پولکادات را دارند. این امتیاز اغلب برای استخراج کنندگان درنظر گرفته می‌شود، اما در پولکادات اینطور نیست. تعیین کارمزد شبکه، تغییرات مربوط به پروتکل و افزودن پاراچین‌ها (بلاکچینهای جدید در پولکادات) از جمله این امتیازات هستند.
- استیکینگ (Staking)
پولکادات از مکانیسم اجماع اثبات سهام کاندید شده (NPoS) استفاده می‌کند. این مکانیسم براساس فرآیند رای‌گیری عمل می‌کند. به این صورت که دارندگان توکن حق مشارکت در عملیات شبکه را دارند و در ازای این مشارکت پاداش دریافت می‌کنند.
- وثیقه گذاری (Bonding)
پاراچین‌ها در پولکادات به وسیله وثیقه‌گذاری توکن‌های دات، به شبکه اضافه می‌شوند و پاراچین‌هایی که منقضی شده‌اند و یا قابل استفاده نیستند، با حذف توکن‌ها وثیقه، از شبکه حذف می‌شوند. این عملیات به نوعی فرآیند اثبات سهام محسوب می‌شود.
سرویس‌ها و ویژگی‌های Polkadat
شبکه پولکادات خدمات و سرویس‌های متنوعی به کاربران ارائه می‌دهد. برخی از این سرویس‌ها عبارتند از:
- Block Space: فضای ذخیره‌سازی و ظرفیت موردنیاز برای ایجاد یک بلاک را بلاک اسپیس می‌گویند. این یک ویژگی با ارزش در شبکه‌های بلاکچین است و پولکادات، این ویژگی را به نحوی متفاوت‌تر از سایر شبکه‌ها دارد. بلاک اسپیس در پولکادات ترکیبی از مواردی مانند فضای ذخیره‌سازی، پهنای باند و قدرت محاسباتی است که با منابع سنتی وب دو نیز متفاوت است.
- مزایده‌ها و وام‌ها: در پولکادات وام‌های جمعی یک روش موثر برای جمع‌آوری نقدینگی است. با استفاده از این خدمات، پروژه‌ها و برنامه‌ها انگیزه پیدا می‌کنند که قبل از راهاندازی برنامه، با نمایش و معرفی فناوری خود، حمایت جامعه را به دست آورند.
- XCM: پیام‌رسان میان زنجیره‌ای پولکادات یکی دیگر از سرویس‌های این شبکه است. یک سیستم و زبان مشترک قوی در بین بلاک چین‌های بومی پولکادات که به وسیله آن می‌توانند با یکدیگر کار کنند و زیرساخت‌های Web3 را تشکیل دهند.
- Polkadat Vault: این برنامه کیف پول سخت‌افزاری پولکادات است ک امنیت فوق‌العاده‌ای نیز دارد.
- OpenGov: این برنامه برای انجام و فعال شدن سیستم حاکمیت در پولکادات اجرا می‌شود. دارندگان دات با استفاده از این برنامه در تصمیم‌گیری‌ها شرکت می‌کنند و از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.
- Bag Banti: کاربران پولکادات می‌توانند از این سرویس استفاده کرده، باگ‌ها و خطاها را کشف و پاداش دریافت کنند.
نوسانات قیمتی پولکادات
ارز پولکادات در سال 2020 کار خود را شروع کرد، در آن زمان قیمت هر توکن پولکادات 2.9 دلار بود و تا پایان سال تغییرات قیمتی محسوسی برای این رمزارز اتفاق نیفتاد. از ابتدای سال 2021، زمانی که ارزهای دیجیتال طرفدار پیدا کردند و به محبوبیت رسیدند، اولین موج صعودی ارز dot شروع شد، در این موج قیمت پولکادات از محدوده 5 دلاری تا نزدیک 50 دلار هم رسید.
در میانه سال 2021 هنگامی که قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای بازار کریپتوکارنسی وضع شد، اوضاع دات نیز خوب نبود و طبق تحلیل تکنیکال پولکادات، موج نزولی این رمز ارز شروع شد و قیمت آن تا محدوده 10 دلار پایین آمد. اما این اوضاع ثابت نماند و دومین موج صعودی شروع شد و این بار قیمت از سقف قبلی نیز عبور کرد و بیشترین قیمت تاریخی خود یعنی 54.99 دلار را دید. پس از این قیمت پولکادات تقریبا 90 درصد کاهش یافت و به محدوده قیمتی 5 دلار رسیده است.
چرا پولکادات مهم است؟
توسعه‌دهندگان و سازندگان برنامه‌ها و سیستم‌های غیرمتمرکز، برای ایجاد برنامه‌های خود در بلاکچین، مشکلات زیادی دارند، پیچیدگی‌های ساختاری بلاک چین آنها را مجبور می‌سازد که برنامه‌ها را از پایه طراحی کنند. پولکادات به توسعه‌دهنگان کمک می‌کند که بتوانند برنامه‌های از پیش طراحی شده خود را بدون نیاز به طراحی مجدد، روی شبکه‌های بلاکچین اجرا کنند.
مزایای پولکادات
پولکادات نسبت به بلاکچینهای نسل اول و دوم مزایای قابل ملاحظه‌ای دارد. مهمترین ایرادات در بلاک چین های نسل اول و دوم، سرعت پایین انجام تراکنش‌ها، افزایش کارمزد‌ها، هاردفورک‌های متعدد و پی‌درپی، سیستم مدیریتی وابسته، عدم تبدیل ارزهای دیجیتال به یکدیگر و … هستند که پولکادات توانسته تا حد زیادی این ایرادات را رفع کند. برخی از مزایای شبکه پولکادات عبارتند از:
- مقیاسپذیری بهتر و بیشتر
- ارتقای شبکه بدون نیاز به هاردفورک
- سیستم مدیریتی غیرمتمرکز با شفافیت بالا
- تعامل‌پذیری و ارتباطات میان‌زنجیره‌ای
کیف پول پولکادات
ارزهای دیجیتال به وسیله کیف پول‌های دیجیتال نگهداری و خرید وفروش می‌شوند. استفاده از کیف پول‌های معتبر و امن مسئله مهمی است که کاربران باید به آن توجه کافی داشته باشند که سرمایه خود را از دست ندهند. در ادامه به معرفی برخی از بهترین کیف پول‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پولکادات می‌پردازیم. قابل ذکر است که امنیت کیف پول‌های سخت‌افزاری بسیار بیشتر از نوع نرم‌افزاری است و برای نگهداری ارزهای دیجیتال برای طولانی مدت گزینه مناسب‌تری هستند.
بهترین کیف پول‌های سخت‌افزاری پولکادات
- Ledger Nano X
- Trezor
- SafePal
- Ellipal Titan
بهترین کیف پول‌های نرم‌افزاری پولکادات
- Trust wallet
- imToken
- MetaMask
- TokenPocket Wallet
- Atomic Wallet
- SubWallet
- Polka Wallet
نحوه خرید پولکادات
کاربران ارزهای دیجیتال می‌توانند با استفاده از صرافی‌ها برای خرید و فروش رمزارزها اقدام کنند. با توجه به تحریم‌هایی که برای ایران وجود دارد، پیشنهاد می‌شود کاربران ایرانی با استفاده از صرافی‌های داخلی اقدام به خرید پولکادات کنند.
برای خرید دات می‌توانید به صرافی داخلی تاپ ارز مراجعه کنید، فرآیند احراز هویت در این صرافی، طی چند دقیقه انجام خواهد شد. محیط کاربری ساده، امنیت بالا و شفافیت از دیگر ویژگی‌هایی است که باعث می‌شود کاربران با خیال آسوده در تاپ ارز به خرید و فروش رمزارزها بپردازند.
استفاده از پولکادات برای ساخت برنامه و اپلیکیشن
علاوه بر تمام مواردی که در رابطه با پولکادات گفته شد و میزان تعامل و ارتباطاتی که در این پروتکل وجود دارد، Polkadat دلایل و مزیت‌های دیگری نسب به سایر پروتکل‌ها دارد که آن را برای ساخت برنامه‌ها و اپلیکیشن مناسب می‌سازد.
- اکوسیستم بسیار فعال
وجود پاراچین‌ها در اکوسیستم پولکادات و حراج آنها، باعث شده است تا پروژه‌های زیادی در این بستر راهاندازی و اجرا شوند.
- امنیت اشتراکی برای استقرار سریع
در Polkadat با اجرای مکانیسم اجماع اثبات سهام کاندید شده، کاربران با کاندید کردن یک ولیدیتور به تایید تراکنش‌ها می‌پردازند و از این طریق پاداش نیز دریافت می‌کنند. این امنیت اشتراکی به سرعت بالای اجرا ختم می‌شود، اگر سازندگان برنامه‌ها نیازمند امنیت بالا باشند می‌توانند به جای اینکه خود به تامین امنیت بپردازند، از امنیت بالای ریلی چین پولکادات استفاده کنند.
- ابزارهای توسعه قدرتمند برای ساخت سریع اپلیکیشن
در پولکادات ابزارهای قدرتمندی مانند پروتکل شبکه‌سازی، لایه اجماع، ماژول‌های زمان اجرای برنامه، مترجم wasm و … وجود دارند و سازندگان با استفاده از آنها می‌توانند برنامه‌های خود را راحت‌تر اجرا و راهاندازی کنند. تمام زنجیرهها می‌توانند با استفاده از افزونه Cumulus به پولکادات متصل و به یک پاراچین تبدیل شوند.
- حاکمیت درون شبکه‌ای و امکان آپگرید راحت
تمام برنامه‌ها و اپلیکیشن‌ها نیازمند آپدیت شدن هستند، نمی‌توان تصور کرد که یک برنامه ساخت و آن را آپدیت نکرد، پولکادات با استفاده از حاکمیت درون شبکه‌ای بستری را در بلاک چین فراهم کرده است که بدون نیاز به هاردفورک، به راحتی امکان آپگرید وجود دارد.
آینده پولکادات
بررسی ساختار و عملکرد پولکادات نشان می‌دهد که به دلیل استفاده از نسل سوم بلاک چین و مکانیسم کاندید اثبات سهام (NPoS) به میزان کمی انرژی نیاز دارد، طبق بررسی‌های انجام شده پولکادات کمترین میزان نیاز به انرژی را در بین تمام پروتکل‌های اثبات سهام دارد.
با وجود اینکه هیچ قطعیتی در رابطه با آینده ارزهای دیجیتال و بلاک چین‌ها وجود ندارد، اما می‌توان گفت که رشد و توسعه پولکادات در زمینه‌هایی مانند مقیاسپذیری، امنیت، خدمات جدید و غیره باعث جذب سرمایه‌گذاران و افزایش قیمت ارز دیجیتال Dot می‌شود. از طرفی همکاری پولکادات با سازان‌ها، شرکت‌ها و پروژه‌های دیگر، منجر به شناخته‌تر شدن دات شده و افزایش تقاضا برای خرید آن می‌شود.
در حالت کلی با توجه به اهداف پولکادات و پیشرفت‌هایی که در حوزه بلاک چین و ارتباطات میان زنجیره‌ای داشته است، می‌توان آینده روشنی را برای پولکادات و ارزدیجیتال دات متصور شد.
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی و بررسی پولکادات یک بلاک چین نسل سوم است پرداختیم، پولکادات توانسته است با ساختار متمایزی که ارائه کرده است مشکلات مربوط به مقیاسپذیری بلاک چین‌های سنتی را تا حد زیادی رفع و بهبود ببخشد. همچنین این ویژگی‌ها باعث شده است طراحی و اجرای بسیاری از برنامه‌های غیرمتمرکز و اپلیکیشن‌ها در بستر پولکادات به راحتی انجام شود. با این حال هنوز برخی از کاربران به بلاکچینهای سنتی علاقه دارند و ترجیح می‌دهند از شبکه اتریوم برای انجام امور غیرمتمرکز و مالی خود استفاده کنند. اتریوم نیز بیان کرده است که به توسعه اتریوم 2.0 مشغول است تا مشکلات مقیاسپذیری خود را حل کند. حال باید دید که در ادامه کدامیک از شبکه‌های بلاک چین در رقابت پیروز می‌شوند؟
سوالات متداول
1. Polkadot چیست؟
پولکادات را می‌توان یک شبکه بلاک چین چند زنجیره‌ای معرفی کرد که هدف آن رفع ایرادات بلاک چین‌های نسل اول و دوم و همچنین ارتباط بلاکچین‌ها با یکدیگر است.
2. آیا ارز پولکادات قابلیت استخراج شدن دارد؟
خیر، پولکادات از مکانیسم اجماع اثبات سهام کاندید شده استفاده می‌کند و قابلیت استخراج کردن ندارد.
3. توسعه‌دهندگان از چه طریقی می‌توانند در رابطه با نحوه راهاندازی نود پولکادات اطلاعات کسب کنند؟
پولکادات برای پاسخ دادن به سوالات کاربران در رابطه با راهاندازی نودها و مشارکت کردن در شبکه وب‌سایتی به نام ویکی پولکادات ایجاد کرده است. در ویکی پولکادات می‌توانید اطلاعات جامعی در این رابطه بدست آورید.
4. تمایز میان پولکادات و دیگر شبکه‌های بلاک چین چیست؟
مهمترین تمایز میان پولکادات و دیگر بلاک چین‌ها نوع مقیاس پذیری است. پولکادات با ایجاد شبکه زنجیره‌ای و اتصال شبکه‌های بلاک چین با یکدیگر توانسته است، تراکنش‌ها را در شبکه‌های مختلف به طور موازی انجام دهد که این امر موجب سرعت بالا و هزینه پایین برای انجام تراکنش می‌شود.
منبع: kraken
